Mjesna zajednica je oblik lokalne samouprave za dio ili određeno područje  općine/opštine  ili grada i jedan od oblika učešća građana u lokalnoj samoupravi. Teoretičari demokratije i istraživači kažu da su one „podopćinska politička decentralizacija“ i naglašavaju da služe jačanju demokratije „odozdo“ jer su najbliže građanima. To je okvir za okupljanje ljudi, razmjenu ideja i inicijativa od značaja za život na određenom području, dijelu opštine/općine ili grada. Građani se na tim područjima okupljaju u forume koji su praktično grupe građanki i građana koji imaju neki zajednički interes i služe kao široki participativni proces razgovora o zajedničkim problemima i rješenjima, te kreiraju  preporuke koje imaju snagu većine koja je artikulisala interes. Na osnovu tih preporuka često se razvijaju projektne ideje koje doprinose razvoju lokalne zajednice koje savjeti/vijeća mjesnih zajednica dalje šalju jedinici lokalne samouprave, odnosno vijećima ili skupštinama jedinica lokalne samouprave.

„Svakom čovjeku trebaju druženje, sport, kultura, socijalizacija, građanska i ljudska prava, a to je mjesna zajednica“, kaže Vojo Jovanović koji je od 1985. godine predsjednik Mjesne zajednice Kožuhe u Gradu Doboj. Priča da je najvažnije što je njegova mjesna zajednica dobila kroz MZ projekat -  edukacije za pisanje projekata za EU.

„Mi smo kroz MZ projekat  natkrili tribine na stadionu, renovirali i preuredili Lovačku kuću, dobili ozvučenje za kulturno-umjetničko društvo, kupili traktor za košenje trave na stadionu, reflektore, napravili smo fitness-centar gdje žene svih godina rado dolaze. Dva ili više puta sedmično se okupljaju, podruže se, dogovore šta bi radile... Organizujemo i putovanja, a sve što smo do sada zatražili od uprave grada smo i dobili. Uz to – mi smo preko mjesne zajednici riješili sve socijalne slučajeve, pomažemo ljudima koji su sami, nemoćni, ali i privlačimo mlade“, priča Jovanović i najavljuje gradnju solarne elektrane koja bi struju isporučivala socijalno ugroženim porodicama i bežični internet za sve stanovnike mjesne zajednice.

Koordinator za mjesne zajednice u Opštini Petrovo Vladimir Simić pak smatra da mjesne zajednice u BiH još uvijek traže način da potvrde svoju ulogu u lokalnoj 
zajednici.

„Zakonom je jednostavno definisano da su mjesne zajednice oblik ostvarivanja demokratskog učešća građana u okviru opštine kao osnovne organizacione jedinice lokalne samouprave. Takvo definisanje ima odraz i na same aktivnosti mjesnih zajednica. Tek aktivacijom u okviru projekta: Jačanje uloge mjesnih zajednica u BiH“ mjesne zajednice su otkrile mogućnosti za daleko konkretnije aktivnosti na svom području, u saradnji sa susjednim mjesnim zajednicama u svojoj opštini, saradnji sa mjesnim zajednicam iz okruženja uz neophodnu i neograničeno podršku jedinica lokalne samouprave – prvenstveno načelnika opština i općina te aktivnosti su poboljšane do indikativno višeg nivoa. Njihove  aktivnosti se odnose na sve ključne životne oblasti, od infrastrukturnih do socijalnih (društvenih) pitanja, pa i brige o marginalizovanim članovima njihove zajednice 
pojedinačno ili organizovano“, kaže Simić.